Từ sự đồng thuận mỹ - trung

Ngày 8/6, Ủy viên Quốc vụ Dương Khiết Trì và Cố vấn An ninh quốc gia Tom Donilon cho biết, 2 nhà lãnh đạo đã đồng ý không chấp nhận CHDCND Triều Tiên là quốc gia hạt nhân, đồng ý về sự cần thiết giải quyết vấn đề an ninh mạng, xây dựng mối quan hệ quân sự, cũng như đồng ý cùng nỗ lực chống biến đổi khí hậu, giảm phát thải các loại khí đặc biệt xấu trong việc gây hiệu ứng nhà kính.

Ông Thomas Donilon cũng cho biết, Tổng thống Barack Obama đã hối thúc Chủ tịch nước Tập Cận Bình “làm dịu” cuộc tranh chấp lãnh hải với Nhật Bản và giải quyết vấn đề này thông qua các kênh ngoại giao. Nhưng Chủ tịch nước Tập Cận Bình đã lập tuyên bố: Trung Quốc sẽ kiên quyết bảo vệ sự toàn vẹn chủ quyền lãnh thổ của mình.

Tổng thống Barack Obama cho biết, Mỹ hoan nghênh sự “trỗi dậy hòa bình” của Trung Quốc như một cường quốc thế giới và hai nước cần hợp tác chặt chẽ trong giải quyết các vấn đề tồn tại. Bởi Mỹ - Trung là hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, cần duy trì sự cân bằng giữa cạnh tranh và hợp tác nhằm vượt qua các thách thức.

Chủ tịch nước Tập Cận Bình cho rằng, mặc dù trải qua nhiều thăng trầm, song Mỹ - Trung đã đạt được bước tiến mang tính lịch sử và đem lại lợi ích to lớn cho nhân dân hai nước. “Thái Bình Dương đủ rộng cho Mỹ và Trung Quốc” và mục đích chuyến công du tới Mỹ để “quy hoạch tương lai phát triển quan hệ Trung - Mỹ”, là tuyên bố của Chủ tịch nước Tập Cận Bình khi có cuộc hội đàm với Tổng thống Barack Obama.

Tổng thống Mỹ Barack Obama - Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Sunnylands ở Rancho Mirage, California

Theo ông Fareed Zakaria, nhà phân tích vấn đề quốc tế của Washington Post, biên tập viên Tạp chí Times, người dẫn chương trình CNN cho rằng, Trung Quốc không phải là siêu cường thế giới và Washington không cần đối đãi với Bắc Kinh như thế trong cuộc hội đàm giữa Tổng thống Barack Obama và Chủ tịch nước Tập Cận Bình. Bởi Trung Quốc tuy là nền kinh tế lớn thứ 2 và một ngày nào đó có thể chiếm vị trí số 1 vì quy mô của nó, nhưng quyền lực lại được định nghĩa theo nhiều cách khác nhau.

Ngoài ra, Trung Quốc có thể mạnh và giàu, nhưng không phải trên quy mô toàn cầu. Tuy nhiên, ông Fareed Zakaria vẫn cho rằng, cuộc hội đàm kể trên có thể được coi là một hội nghị lịch sử tương tự hội nghị tại Bắc Kinh năm 1972 giữa Tổng thống Richard Nixon và Thủ tướng Chu Ân Lai giúp bình thường hóa quan hệ Mỹ - Trung. T

Theo ông Christopher Johnson, cựu quan chức CIA chuyên phân tích về Trung Quốc, nay là cố vấn cao cấp của Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế của Mỹ (CSIS) cho rằng, tuy chưa thể có ngay sự cải thiện mang tính đột phá trong quan hệ Mỹ - Trung, nhưng cuộc gặp giữa Tổng thống Barack Obama và Chủ tịch nước Tập Cận Bình (lúc đầu dự định gặp nhau lần đầu tiên trong năm 2013 là tháng 9 tại Hội nghị thượng đỉnh G20 tại Nga, nhưng cả hai sau đó đều đồng ý cần gặp nhau sớm hơn) có thể tạo ra một sự khởi đầu thuận lợi hơn cho mối quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Còn theo nhận định của ông Robert Zoellick, cựu Chủ tịch Ngân hàng Thế giới, cuộc gặp thượng đỉnh Barack Obama - Tập Cận Bình có thể xác định mối quan hệ chiến lược trong những năm tới giữa một “cường quốc lâu đời” với một “cường quốc đang nổi lên”.

Tuy nhiên, theo đánh giá của học giả David Shambaugh, Trung Quốc ít quan tâm đến tính toàn cầu và theo đuổi chiến lược bá quyền cô đơn, không có đồng minh, lại đang mất lòng tin, gây mối quan hệ căng thẳng với phần lớn thế giới. Còn chuyên viên Aleksandr Larin của Viện Viễn Đông thì cho rằng, thời gian gần đây, quan hệ Trung - Mỹ đã trở nên căng thẳng hơn sau khi Bắc Kinh tìm cách gia tăng ảnh hưởng của mình ở những vùng biển mà Washington cũng có lợi ích tại khu vực Đông Á. Do đó, giới bình luận cho rằng, có nhiều vấn đề quan trọng đã làm ảnh hưởng tới Hội nghị thượng đỉnh Mỹ -Trung.

Ngày 8/6, tờ Quân giải phóng Trung Quốc đưa tin, sau khi được Tổng bí thư, Chủ tịch nước, Chủ tịch Quân ủy Trung ương Tập Cận Bình phê chuẩn, Tổng cục Chính trị quân đội Trung Quốc đã triển khai hội nghị học tập và lĩnh hội quyết tâm để thực hiện “giấc mơ Trung Hoa”.

Nhận định của giới chuyên môn

Kết quả đạt được sau khi Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế và chiến lược của Mỹ (CSIS) tổ chức hội thảo với chủ đề “Kiểm soát căng thẳng ở Biển Đông” tại Washington D.C hôm 6/6 (theo giờ địa phương) được dư luận quan tâm. Bởi đa số học giả (hơn 400 học giả và quan chức chính phủ đến từ Mỹ, Australia, Trung Quốc và Nhật Bản) có mặt tại hội thảo đều lên án “đường lưỡi bò” phi pháp của Trung Quốc, đồng thời nhấn mạnh tới vai trò của luật pháp quốc tế trong tranh chấp Biển Đông.

Christian Le Miere, chuyên gia cao cấp về hải quân và an ninh hàng hải thuộc Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) và Leonardo Bernanrd, nhà nghiên cứu tại Trung tâm Luật quốc tế đều cho rằng, luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS) nên là cơ chế chính để giải quyết tranh chấp Biển Đông. “Nếu Trung Quốc không muốn UNCLOS là công cụ chính để giải quyết tranh chấp Biển Đông thì đừng nên ký (tham gia Công ước này)”.

Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hội kiến tại Rancho Mirage, California

Giám đốc Viện Quan hệ quốc tế Singapore Simon Tay cho rằng, ASEAN và Trung Quốc nên tập trung nhiều hơn vào các hoạt động hợp tác, không quá tập trung vào tranh chấp lãnh thổ mà tìm cách quản lý để nó “không phát nổ” và Trung Quốc phải có vai trò tích cực trong đàm phán về Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC).

Giáo sư nghiên cứu chiến lược và là Giám đốc Viện Nghiên cứu Hàng hải Trung Quốc tại Học viện Chiến tranh Hải quân Mỹ Peter Dutton cho rằng, Trung Quốc đã không thông qua đầy đủ các quy định của UNCLOS và yêu sách của Bắc Kinh ở Biển Đông không được hỗ trợ bởi luật pháp quốc tế.

Theo Giáo sư Peter Dutton, hành vi mang tính cưỡng chế và sử dụng sức mạnh của Trung Quốc ở Biển Đông đã thúc đẩy Philippines kiện “đường lưỡi bò” phi pháp và các hành vi gây hấn của Trung Quốc ra trọng tài quốc tế.

Thay vì để UNCLOS và Tòa án Quốc tế về Luật Biển (ITLOS) giải quyết các tranh chấp tại Biển Đông, Trung Quốc đã sử dụng sức ép phi quân sự tại Biển Đông kể từ năm 2008 để tuyên bố yêu sách của mình.

Ông Henry S. Bensurto, Tổng Thư ký Ủy ban Các vấn đề biển và đại dương thuộc Bộ Ngoại giao Philippines cho rằng, bất kỳ cơ chế quản lý tranh chấp nào ở Biển Đông đều phải dựa trên luật pháp quốc tế. Chuyên gia Bonnie Glaser, cố vấn cấp cao về khu vực châu Á của CSIS hoan nghênh Philippines đã đưa vụ tranh chấp ở Biển Đông ra Tòa án Trọng tài quốc tế.

Phát biểu tại hội thảo, Quyền Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Joe Yun nói: Không nước nào được sử dụng các biện pháp ép buộc, đe dọa, đặc biệt là dùng vũ lực để thực thi tuyên bố chủ quyền - các bên cần sử dụng biện pháp hòa bình như thương lượng ngoại giao hoặc thông qua nước trung gian thứ 3, hoặc phân xử của trọng tài quốc tế. Bởi mối quan tâm hàng đầu của Washington là tự do hàng hải, khi 50% tổng lượng hàng hóa trên thế giới được trung chuyển qua khu vực Biển Đông và cần được bảo vệ.

Mỹ cũng quan tâm tới việc đảm bảo hoạt động khai thác hợp pháp những nguồn tài nguyên trên Biển Đông của các công ty, trong đó có Mỹ. Đây là lý do Mỹ ủng hộ Trung Quốc và ASEAN đàm phán về COC. Chuyên gia nghiên cứu Đông Nam Á của Mỹ Gregory Poling cho rằng, Trung Quốc đang cố tình “đánh lận con đen”, biến những khu vực không tranh chấp thành có tranh chấp nhằm chiếm đoạt tài nguyên của nước khác. Bà Bonnie Glaser, cố vấn cao cấp về châu Á của CSIS cho rằng, “đường lưỡi bò” không phù hợp với luật pháp quốc tế.

Theo PetroTimes

Trang tin doanh nghiệp: http://doanhnghiep24hvn.com